પરિચય
ગાંધીનગર જિલ્લાના રૂપાલ ગામમાં દર વર્ષે નવરાત્રીની નવમી તિથિએ વરદાયિની માતાની પલ્લી મેળો ઉજવાય છે. હજારો શ્રદ્ધાળુઓ ઘી ચઢાવીને માતાની પલ્લીને પૂજે છે. આ મેળો ધાર્મિક શ્રદ્ધા, પરંપરા અને લોકકલાનો એક અદભૂત સમન્વય છે.
🕑 2025ની તારીખ અને સમય
- તારીખ: અશ્વિન સુદ નવમી (નવરાત્રીની નવમી)
- સમય: નવમીની મધરાત પછીથી પલ્લી યાત્રાનો પ્રારંભ
- વિશેષતા: પલ્લી 27 સ્થળોએ રોકાય છે, જ્યાં શ્રદ્ધાળુઓ શુદ્ધ ઘી અર્પણ કરે છે.
📜 ઇતિહાસ અને પૌરાણિક માન્યતાઓ
- માન્યતા પ્રમાણે પલ્લી યાત્રાનો આરંભ મહાભારતના પાંડવોના સમયમાં થયો હતો.
- પાંડવો વનવાસ દરમ્યાન આ ગામે આવ્યા અને માતાની પલ્લી કાઢી હતી.
- આજે લાખો ભક્તો દ્વારા લાખ કિલોથી વધુ ઘી અર્પણ કરવામાં આવે છે.
🛕 મંદિરની વાર્તા અને માતાની મૂર્તિ
મંદિર પાછળની કથા
- મંદિરનું પ્રાચીન સ્થાપન પૌરાણિક સમયમાં થયું હોવાની માન્યતા છે.
- મંદિરના ડોમ અને પલ્લી પર સુવર્ણ મઢાણું (Gold Plating) કરવામાં આવ્યું છે.
- દાતાઓ દ્વારા ચાંદી, સોનાં અને ડોલરની નોટો વડે વિશેષ શણગાર કરવામાં આવે છે.
માતાની મૂર્તિ
- મૂર્તિમાં માતા અભય હસ્તમાં દર્શાવવામાં આવે છે.
- ભક્તો ખાસ કરીને માતાના ચરણકમલની પૂજા કરે છે.
- માન્યતા છે કે પલ્લીમાં ભાગ લેતા સર્વ મનોઇચ્છાઓ પૂર્ણ થાય છે.
🏗️ તાજેતરના વિકાસ અને સરકાર/ટ્રસ્ટનું યોગદાન
- મંદિર ટ્રસ્ટ દ્વારા ગુંબજ અને પલ્લીનું સુવર્ણ મઢાણું કરવામાં આવ્યું છે.
- રસ્તા, લાઇટિંગ, પાણી અને પાર્કિંગ જેવી સુવિધાઓમાં સુધારણા કરવામાં આવ્યા છે.
- રાજ્ય સરકાર અને સ્થાનિક સંસ્થાઓ દ્વારા મેળા દરમિયાન સુરક્ષા, વ્યવસ્થા અને સ્વચ્છતા માટે વિશેષ આયોજન કરવામાં આવે છે.
✈️ પ્રવાસન માર્ગદર્શિકા
- સ્થાન: રૂપાળ ગામ, જિલ્લો — ગાંધીનગર, ગુજરાત
- રસ્તા માર્ગ: ગાંધીનગરથી આશરે 20 કિમી દૂર
- રેલ્વે સ્ટેશન: ગાંધીનગર જંક્શન (સૌથી નજીક)
- એરપોર્ટ: અમદાવાદ આંતરરાષ્ટ્રીય વિમાનમથક (લગભગ 34 કિમી)
- સુવિધાઓ: મેળા દરમ્યાન પાર્કિંગ, સ્ટે, ફૂડ સ્ટોલ, પરિવહન વ્યવસ્થા ઉપલબ્ધ
📖 રામાયણ અને મહાભારત સાથેનો સંબંધ
- મહાભારત યુગમાં પાંડવો દ્વારા આ પરંપરા શરૂ કરવામાં આવી હતી એવી માન્યતા છે.
- વરદાયિની માના આ મંદિરનો ઉલ્લેખ વેદ, પુરાણો, ઉપનિષદો અને પ્રખ્યાત કુંજિકા સ્તોત્રમાં મળે છે. નવદુર્ગામાં માતાના બીજા સ્વરૂપ વરદાયિની મા બ્રાહ્મણીનું સ્વરૂપ પાંડવોને મહાભારત યુદ્ધમાં તેમના વિજયના દર્શન અને વરદાન દ્વારા આપવામાં આવ્યું હતું.
- અને જ્યારે પાંડવો તેમના ગુપ્ત વેશના અંતિમ તબક્કામાં વિરાટ નગરીમાં ગયા હતા, ત્યારે તેમણે મા વરદાયિનીના મંદિરમાં એક ઝાડની અંદર પોતાના શસ્ત્રો છુપાવીને રાખ્યા હતા. તે વૃક્ષ આજે પણ અહીં હાજર છે.
- મહાભારતના યુદ્ધ પછી, પાંડવોએ ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ દ્વારા આયોજિત યજ્ઞમાં પાંચ સોનાના યજ્ઞો કરીને અને મા વરદાયિનીને શુદ્ધ ઘીથી અભિષેક કરીને આ પંચબલી પલ્લીનો અભિષેક કરીને આ યજ્ઞ કર્યો હતો, મા વરદાયિની પાસેથી મહાભારત યુદ્ધમાં વિજયનું વરદાન મેળવ્યા પછી. તે સમયથી સદીઓ સુધી, તે જ દિવસે, છેલ્લી નવરાત્રિની રાત્રે, આ વરદાયિની મા પલ્લી દર વર્ષે કાઢવામાં આવે છે, આજ સુધી આ શ્રદ્ધા યાત્રામાં ક્યારેય ગ્રહણ થયું નથી.
આવો, તમે બધાએ એકવાર આ મંદિરમાં દશેરાથી શરદ પૂર્ણિમા સુધી આ વરદાયિની મા પલ્લીના દર્શન કરો અને નવનિર્મિત યાત્રાધામ પર્યટન સ્થળ, અદ્ભુત અને અનોખા મંદિરના પુનર્નિર્માણ માટે દાન આપીને અને મા પ્રત્યે કૃતજ્ઞતા દર્શાવો. જય વરદાયિની મા. અહીં, આસો સુદ નવમી નવરાત્રી (શારદીય નવરાત્રી) ની રાત્રે, માતા રાણીની શોભાયાત્રા નીકળે છે. દર વર્ષે ભક્તો લાખો ક્વિન્ટલ શુદ્ધ ઘી વડે મા વરદાયિની પાલખીનો અભિષેક કરે છે.